En pleno centro da cidade de Medellín resulta doado escoitar galego estes días. Ben, se cadra doado non é a palabra, xa que o balbordo no distrito da Candelaria fai complicado escoitar mesmo os pensamentos propios. En San Ignacio atopamos os tres espazos tomados pola expedición galega: A Plazuela, o Teatro Comfama e o Claustro de San Ignacio.
A Plazuela de San Ignacio, no corazón da Candelaria, é un lugar moi concurrido, onde se xunta todo tipo de persoas e na que se se poden ver todos os contrastes dunha cidade que non é a dos 90 pero na que a desigualdade e os estragos da drogadicción aínda son moi visibles. Xogadores de xadrez, vendedores ambulantes, traballadores dos múltiples teatros e centros culturais da zona, algúns turistas de camiño á Praza Botero, e participantes do festival conviven estes días neste pequeno espazo.
Na apertura da edición deste ano, xuntouse unha manifestación de extraballadores de Comfama cunha recepción de autoridaes, o concerto da pianista colombiana Teresita Gómez e un espectáculo de danza aérea que a chuvia e as protestas fronte ao teatro finanmente impediron. Para o bo e para o malo, Medellín é unha cidade na que a vida na rúa -algunha voluntaria, outras moitas non- fai que os estímulos visuais, olfativos e sonoros sexan tantos que son complicados de procesar. O vivido nesa xornada inaugural é unha boa mostra.
O martes, as precipitacións e as protestas deron un respiro e a programación de artes escénicas -o festival ten tamén unha sección de música- comezaron con ‘DeMente’, da compañía de Fran Sieira. O baile e a música galega tradicional inauguraron a programación desta sexta edición. Baixo un sol imponente, os bailaríns e bailarinas galegas representaron unha obra profunda e delicada que mesmo conseguiu baixar os decibelios que inundan esta cidade desde ben cedo.
‘DeMente’ xira ao redor da evolución dos tratamentos a personas que padecen trastornos mentais, un tema sobre o que cada vez se presta máis atención, pero que na práctica aínda non ocupa un lugar central nas preocupacións sobre saúde pública.
Coa fachada do Convento de San Ignacio de fondo, iluminada polos raios do sol filtrados polas palmeiras, o grupo de Fran Sieira ofreceu un espectáculo inmenso nun espazo reducido. Son danzas africanas? preguntaba un señor que detivo o seu camiñar ante a espectación xerada no medio da praza. A plasticidade e o sentimento de ‘DeMente’ -realizado nunha versión reducida para executar en rúa- marabillou ao público colombiano e emocionou tremendamente aos galegos que alí nos atopabamos. A saúde mental é o tema sobre o que se constrúe esta peza que leva enchendo teatros por toda Galicia e que formou parte da expedición galega a Colombia.
Como de inauguracións ía o día, ás 19.00, Pistacatro facía a súa entrada, e vaia entrada, no Patio do Claustro Comfama, cuxas obras de remodelación remataran o día anterior. Este espazo, construído en 1803, foi un convento franciscano, posteriormente un colexio xesuíta, un cuartel, unha cárcere… e o primeiro escenario de teatro da cidade.
Acompañados da Filarmónica de Medellín, Pistacatro converteu nunha gran festa a apertura do novo espazo teatral da cidade. Malabares, clown, música… ‘Orquestra de malabares’ é un desbalde de enerxía en escena, unha proposta moi entretida, dinámica e atrevida, xa que precisa da complicidade da orquestra que os acompaña, que ten que saír dos formalismos asociados á música académica para participar dun show no que a música é a aparente protagonista, mais o público é o verdadeiro.
Cada número levantou o aplauso do público, quen conectou axiña coa proposta e cos códigos transgredidos. Cando parecía que estaba no máis alto, chegaba un novo movemento que superaba o anterior. A proposta non era sinxela de poñer en práctica, á dificultade de que a orquestra se involucre no xogo, había que sumar un espazo escénico reducido de máis para a dimensión do espectáculo. A comedia sempre sobrepón aos atrancos e a ‘Orquestra de malabares’ foi un éxito total.
Logo dos aplausos, a expedición galega xuntouse na terraza do edificio, nun acto de presentación oficial na que o director da Agadic e a responsable de cultura do goberno de Antioquia recibiron as compañias participantes e falaron da necesidade de fortalecer relacións entre as artes de Galicia e Medellín. Certo é que logo destas primeiras experiencias, semella que a acollida do público colombiano ás propostas galegas é máis que positivo.
